МУХТАСАРУЛ ВИҚОЯ МАТНИ 8-қисм
24 июн 2020 й.
990 марта ўқилди.

 
МУХТАСАРУЛ ВИҚОЯ МАТНИ
8-қисм

ҚАЗО НАМОЗЛАРНИ ЎҚИШ ФАСЛИ
Беш фарз намоз ва Витр намози орасида намозларнинг барчаси ёки бир қанчаси қазо бўлганида уларнинг кетма-кетлик тартибига риоя қилиш - фарздир. Аммо (ўша вақтдаги намоз қазо бўлиши мумкинлиги сабабидан) вақт тор бўлса ёки (намозларни қай тартибда қазо қилганини) унутган бўлса ёки (фарз қазо намозлар сони) олтитадан зиёда бўлса, (тартибни риоя қилиш) мустасно.
فَ ح صلٌ )هفي س جوهْ السَّحه ه و ( 
هَ يَ ب بَ حعدَ سَلاَمٍ وَا ه حدٍ : سَ ح جدَتَا ه ن، وَتَشَهُّدٌ، وَسَلاَم . لَحو قَدَّمَ
رح كنًا، أَحو أَخَّرَ ، أَحو كَرَّرَ، أَحو غَيَّ رَ وَا ه جبًا، أَحو تَ رَكَه سَاههيًا: كَ ر كوعٍ
قَ حبلَ الحهقرَاءَةه، وَتَأح ه خ ه يْ الثَّالهثَهة بههزيَا ةٍَْ عَلَى التَّشَهُّ ه د، وَالرُّ كوعَحه ين،
وَا ح لَْحههر هفيمَا يََافَ ت، وَتَ حره ك الح قع وهْ احلأَوَّهل، وَيَ ؤو ل الح كلُّ إهلََ تَ حره ك
الحوَا ه ج ه ب . وَلاَ هَ يَ ب السُّ جو بهسَحه ه و الح محؤهَ تَ ، بَ ح ل هَ يَ ب بهسَحه ه و إهمَاهمهه
إه ح ن سَجَدَ . وَالحمَ ح سب و ق يَ ح س ج د مَعَ إهمَاهمهه ثَُّ يَ حق ه ضي. وَإه ح ن لَِح يَ حقع ح د
أَوَّلاً، وَ هوَ إهلَحيهه أَقح رَ ب قَ عَدَ وَتَشَهَّدَ وَلاَ سَحهوَ عَل حيهه، وَإهلاَّ قَامَ
وَسَجَدَ لهلسَّحه ه و . وَإه ح ن لَِح يَ حقع ح د أَ ه خيًْا قَ عَدَ مَا لَِح يَ ح س ج ح د، وَسَجَدَ
لهلسَّحه ه و، وَإه ح ن سَجَدَ تَََوَّلَ فَ حر ضه نَ حفلاً، وَضَمَّ سَاهْسَةً إه ح ن شَاء .
وَإه ح ن قَ عَدَ احلأَ ه خيْةََ ثَُّ قَامَ سَحهوًا عَا مَا لَِح يَ ح س ج ح د وَسَلَّمَ، وَإه ح ن
سَجَدَ تَََّ فَ حر ضه وَضَمَّ سَاهْسَةً وَسَجَدَ لهلسَّحه ه و، وَالرَّح كعَتَا ه ن نَ حفلٌ لاَ
تَ ن وبَاهنِ عَ حَ سنَّهة الظُّحههر . وَمَ هَ اقح تَدَى بههه فهيههمَا صَلاَّ هَِا، وَإه ح ن أَفحسَدَ
قَضَا هَِا. وَإه ح ن سَجَدَ لهلسَّحه ه و هفي الن حف ه ل لاَ يَ حبهنّ وَإه ح ن بَ نَ صَحَّ، فَهإ ح ن
سَلَّمَ مَ عَلَحيهه السَّحه و، فَ هوَ هفي الصَّلاَةه، إه ح ن سَجَدَ وَهإلاَّ لا . 

САЖДАИ САҲВ ҲАҚИДАГИ ФАСЛ
Намозхон намознинг бирор рукнини пайтидан аввал ёки кейин бажарганда ёки рукнни такрор қилганда ёки намознинг бирор вожибини ўзгартирганда ёки унутиш сабабидан тарк қилганда, (ташаҳҳудддан сўнг) бир саломдан кейин икки сажда, ташаҳҳуд ва салом вожиб бўлади.
Рукнни пайтидан аввал қилишга қироатдан аввал рукуъ қилиш, рукнни пайтидан кейин қилишга учинчи ракъатга туришдан олдин ташаҳҳудга зиёда қилиш, рукнни такрор қилишга икки маротаба рукуъ қилиш, бирор вожибни тарк қилишга махфий ўқиладиган намозни жаҳрий ўқиш ва унутиш сабабидан тарк қилишга аввалги қаъдани унутиб тарк қилиш мисол бўлади ва буларнинг барчаси тарки вожиб ҳисобланади.
Муқтадийнинг бирор вожибни унутиб тарк қилиши сабабли унга саждаи саҳв вожиб бўлмайди, аксинча унинг имомининг бирор вожибни унутиб тарк қилиши ва шунинг сабабидан саждаи саҳв қилиши ила унга вожиб бўлади.
Масбуқ (кейин келиб қўшилган намозхон) имоми билан саждаи саҳв қилади, сўнгра ўзи қолган намозини қазо қилади.
Намозхон аввалги ташаҳҳудга ўтирмай туриб кетганида ўтиришга яқин ҳолатда бўлса, қайтиб ўтиради ва ташаҳҳудни ўқийди, бу ҳолатда унга саждаи саҳв қилиш лозим бўлмайди.
Шундай ҳолатда турганга яқин бўлса, буткул туради ва саждаи саҳв қилади.
Агар намозхон охирги қаъдага ўтирмай туриб кетган бўлиб ҳали сажда қилмаган бўлса, қайтиб ўтиради ва саждаи саҳв қилади.
Агар сажда қилган бўлса, фарзи нафлга айланиб қолади. Ҳоҳласа, ўша намозига олтинчи ракъатни қўшади.
Намозхон охирги қаъдага ўтиргандан кейин унутиб туриб кетган бўлиб сажда қилмаган бўлса, қайтиб ўтиради ва салом беради.
Агар ўша ракъатда сажда қилса, фарзи тамом бўлади ва олтинчи ракъатни ҳам қўшади, саждаи саҳв ҳам қилади. Унинг учун зиёда бўлган икки ракъат пешиннинг суннатининг ўрнига ўтмайдиган икки ракъат нафл намоз бўлади.
Ким унга (имомга) ўша (ортиқча) икки ракъатда иқтидо қилса, иккаловини ўқийди. Агар муқтадий ўша намозни фосид қилиб қўйса, қазо қилиши вожиб бўлади.
Нафл намозда саждаи саҳв қилгач нафл намозида давом этмайди. Агар давом этса, намози тўғри бўлаверади.
Саждаи саҳв лозим бўлган ҳолида унутиб салом берган киши (дарров) саждаи саҳв қилса, намозда турган ҳисобида бўлади. Сажда қилмаса, намозда турган ҳисобида бўлмайди.
فَ ح صلٌ )هفي الشَّ ه ك هفي الصَّلاَة ه( 
شَكَّ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَنَّه كَ ح م صَلَّى، ا ح ستَأحنَفَ، وَإه ح ن كَث رَ أَخَذَ بهغَاله ه ب
ظَن ههه، وَإه ح ن لَِح يَ غحله ح ب فَبهاحلأَقَ ه ل، لَ ه ك حَ يَ حقع د حَحي ث تَ وَهََِّه آ ه خرَ صَلاَتههه . 

НАМОЗДАГИ ШАК ҲАҚИДАГИ ФАСЛ
Биринчи маротаба неча ракъат намоз ўқигани ҳақида шакка тушган одам намозни қайтадан бошлайди. Бу каби шак қилиши кўп учраб турса, гумонининг ғолиб тарафини олади. Агар гумонида ғолиб тараф бўлмаса, озини олади. Аммо намозининг охири деб гумон қилган жойида ўтиради.
فَ ح صلٌ )هفي س جوهْ الت هلاَوَهة ( 
هَ تَ ب سَ ح جدَةٌ بَ حينَ تَ ح كبهيَْتَ حه ين به ش رو ه ط الصَّلاَةه، بهلاَ رَفحهع يَدٍ
وَتَشَهُّدٍ وَسَلاَمٍ . وَفهيهَا سحبحَة السُّ جوهْ، عَلَى مَ حَ تَ لَى آيَةً هم حَ أَحربَعَ
عَشَرَةَ الَّهتَ هفي : آ ه خهر احلأَ ح عرَا ه ف، وَالرَّح ع ه د، وَالنَّ ح ح ه ل، وَبَهنّ إه ح سرَائهيلَ،
وَمَحريَََ، وَأ ولََ ا ح لَْ ه ج وَهفي الح فحرقَا ه ن، وَهفي النَّ ح م ه ل، وَهفي ال م السَّ ح جدَةه،
وَهفي )ص( وَهفي حم السَّ ح جدَةه، وَهفي النَّ ح جهم، وَهفي انحشَقَّ ح ت، وَهفي اقح رَ أح.
أَحو هَ سْعَهَا، وَإهذَا تَ لَى اح ه لإمَام فَمَ حَ هَ سْعَهَا ثَُّ اقح تَدَى بههه هفي رَح كعَةٍ
أ ح خرَى، سَجَدَ بَ حعدَ الصَّ لاَةه، كَ مصَ ل هَ سْعَ همَِّ حَ لَحيسَ مَعَه ، وَمَ هَ
اقح تَدَى بههه هفي تهحلكَ الرَّح كعَهة بَ حعدَ س جوهْ اح ه لإمَاهم لاَ يَ ح س ج د وَقَ حب لَه
يَ ح س ج د مَعَه وَإه ح ن لَِح يَ ح سمَ ح ع، وَإه ح ن تَلاَ الحمَأح موم لاَ يَ ح س ج د إهلاَّ سَاهمعٌ
خَاهره جيٌّ . وَالصَّلاَ تهيَّة لاَ ت حقضَى خَاهرجًا، وَالرُّ كوع بهلاَ تَ وَّق فٍ يَ ن و ب
ل
عَحن هَا، فَهإ ح ن كَرَّرَ هفي مَُحلهسٍ وَا ه حدٍ أَحو صَلاَةٍ، يَ ح كهفي سَ ح جدَةٌ، وَي حعتَبَ ر
هفي السَاهم ه ع مَُحله سه .
وَإه ح سدَاء الثَّ حو ه ب وَا ه لانحتهقَا ل هم حَ غ ح ص إهلََ غ ح ص آخَرَ تَ حب ه د يل .
وَي ح كرَه تَ حر ك آيَهة السَّ ح جدَةه وَ ح حدَهَا لاَ عَ ح ك سه ، وَن ه دبَ ضَمُّ
غَحه يْهَا، وَا ح ست ح ح ه س إه ح خفَا ؤهَا عَ هَ السَّاهم ه ع . 
ТИЛОВАТ САЖДАСИ ҲАҚИДАГИ ФАСЛ
Қуръонда сажда оятлари ҳисобланган ўн тўрт оятдан бирини тиловат қилган ёки эшитган киши учун шартлари намознинг шартлари каби, қўл кўтариш, ташаҳҳуди, саломи бўлмаган ва икки такбир орасида бўлувчи бир сажда вожиб бўлади. Ушбу саждада “сажда тасбеҳ” айтиш бор.
Ўн тўрт сажда оятлари қуйидагилар: “Аъроф”, “Раъд”, “Наҳл”, “Бани Исроил” (Исро сураси), “Марям”, “Ҳаж”нинг биринчиси, “Фурқон”, “Намл”, “Алиф лаам мийм Сажда”, “Сод”, “Ҳаа мийм Сажда”, “Нажм”, “Иншаққот” ва “Иқро”.
Имом сажда оятини тиловат қилганда уни намоздан ташқарида эшитган инсон ўша имомга бошқа ракъатда иқтидо қилган бўлса - ўзи ила бирга бўлмаган инсондан сажда оятини эшитган намоз ўқувчи каби - намоздан сўнг сажда қилади.
Сажда ояти ўқилган ракъатда имом унинг сабабидан сажда қилгач намоздан ташқарида сажда оятини эшитган инсон унга иқтидо қилса, тиловат саждасини қилмайди. Аммо, ўша саждадан аввал иқтидо қилса, агар сажда оятини эшитмаган бўлса ҳам, имоми ила сажда қилади.
Муқтадий сажда оятини тиловат қилса, уни намоздан ташқарида бўлиб эшитган инсонгина сажда қилади.
Намоз ичида ўқилинган тиловат саждаси намоздан ташқарида қазо қилинмайди. Сажда ояти тиловати кетидан дарров қилинган рукуъ тиловат саждасининг ўрнига ўтади.
Бир ўтиришда ёки намозда битта сажда оятини бир неча бор такрор тиловат қилса ҳам, бир маротаба сажда қилиш кифоядир. Сажда оятини эшитувчининг ўзининг ўтириш ўрни эътиборга олинади.
Кийим тўқишдаги дастгоҳ атрофида юриш ва бир шохдан бошқа шохга ўтиш кабилар - ўрнини ўзгартиришдир. Сажда ояти тиловатининг ўзини тарк қилиш - макруҳдир. Бунинг акси макруҳ эмас. Сажда оятига бошқа оятни қўшиб тиловат қилиш - мандубдир. Сажда оятини атрофдагилар эшитмаслиги учун махфий тиловат қилиш (жаҳрий намоз истисно) - яхшидир.
فَ ح صلٌ )هفي صَلاَةه الحمَهري ه ض ( 
إه ح ن تَ عَذَّرَ الحهقيَام لهمَرَضٍ حَدَثَ قَ حبلَ الصَّلاَهة أَحو هفيهَا، صَلَّى
قَا ه عدًا يَ حركَ ع وَيَ ح س ج د .
وَإه ح ن تَ عَذَّرَا مَعَ الحهقيَاهم أَحومَأَ بهرَأح ه سهه قَا ه عدًا إه ح ن قَدَرَ، وَلاَ مَعَه فَ هوَ
أَحَبُّ، وَجَعَلَ س جو هَْ أَ ح خفَضَ هم حَ ر كوه عهه، وَلاَ يَ حرفَ ع شَحيئًا لهيَ ح س جدَ
عَلَحيهه،
وَإهلاَّ فَ عَلَى جَحنبههه متَ وَه جهًا، أَحو عَلَى ظَحههرهه كَذَا، وَذَا أَحولََ .
وَا ه لإيََاء بهالرَّأح ه س، فَهإ ح ن تَ عَذَّرَ أَخَّرَ . وَ مومٍ صَحَّ هفي الصَّلاَةه ا ح ستَأحنَفَ،
وَقَا ه عدٌ يَ حركَ ع وَيَ ح س ج د صَحَّ فهيهَا، بَ نَ قَائهمًا. صَلَّى قَا ه عدًا هفي ف حلكٍ
جَارٍ بهلاَ ع ح ذرٍ صَحَّ . وَهفي الحمَحرب و ه ط لاَ، إهلاَّ بهع ح ذرٍ .
جَ أَحو أ ح غ ه ميَ عَلَحيهه يَ حومًا وَلَحي لَةً، قَضَى مَا فَاتَ وَإه ح ن زَا سَاعَةً
لا . 
Намоздан аввал ёки унинг мобайнида ориз бўлган беморлик сабабли қиём узрли бўлиб қолса, ўтирган ҳолда рукуъ ва сажда қилиб намоз ўқийди.
Рукуъ ва сажда қиёмга қодир бўлган ҳолида узрли бўлиб қолганида, қодир бўлса ўтириб имо қилиб намоз ўқийди. Қиёмда туриб имо қилмайди. Зеро, ўтириб имо қилиш ундан маҳбуброқдир. Шундай ҳолатда саждасини рукуъидан пастроқ қилади. Сажда қилиш учун бирор нарсани пешонаси томон кўтармайди.
Агар ўтириб ўқишга қодир бўлмаса, қиблага юзланиб ёнбошлаган ҳолда ёки орқаси билан ётиб ўқийди. Орқаси билан ётиб ўқигани авлороқдир. Имо қилиш бош иладир. Агар имо қилиш узрли бўлиб қолса, намозни кейинга суради.
Имо қилиб намоз ўқиётган намоз ичида соғайса, намозини бошидан бошлайди.
Ўтирган ҳолида рукуъ ва сажда ила намоз ўқиётган одам намоз ичида соғайса, қойим ҳолида давом эттиради.
Сузиб кетаётган кемада узрсиз ўтириб намоз ўқиса, тўғри бўлади. Шатакка олинган кемада бўлмайди. Аммо, (шатакка олинган кемада қиём ҳолида намоз ўқиш) узрли бўлса, (ўтириб ўқиган намози) тўғри бўлади.
Бир кеча ва бир кундуз жиннилик ҳолатида бўлган ёки беҳуш бўлган одам (ўша вақт мобайнида) ўтган намозларни қазо қилади. Агар (бир кеча ва бир кундуз вақтдан) бирор вақт зиёда бўлса, (ўтган намозларни умуман) қазо қилмайди.
فَ ح صلٌ )هفي صَلاَةه الح مسَافههر (
الح مسَافه ر مَ حَ فَارَقَ ب ي وتَ بَ لَ ه دهه قَا ه صدًا مَسَافَة ثَلاَثَهة أَيَّامٍ
وَلَيَالهيهَا، بهسَحيٍْ وَسَطٍ، وَ هوَ مَا سَارَ ا ه لإبهل وَالرَّا ه جل ، وَهفي الحبَ ح حهر مَا
سَارَ الح فحل ك إهذَا ا ح عتَدَلَ ال هري ح ، وَمَا يَلهي ق بها ح لَْبَ ه ل،
فَ يَ حق ص ر الرُّبَا ه عيَّ إهلََ أَ ح ن يَ ح د خلَ بَ لَدَه ، أَحو يَ حن ه وي إهقَامَةَ نه ح ص ه ف
شَحهرٍ بهبَ حلدَةٍ أَحو قَ حريَةٍ وَا ه حدَةٍ، وَبهصَ ح حرَاهء اَْهرنَا وَ هوَ ه خبَائهيٌّ، لاَ بهدَاهر
ا ح لَْحر ه ب، أَحو أَ ح ه ه ل الحبَ غح ه ي مَُا ه صرًا، كَمَ حَ طَالَ مَ ح كث ه بهلاَ نهيَّةٍ، فَ لَحو أَتَََّ
وَقَ عَدَ الأ ولََ، تَََّ فَ حر ضه وَأَسَاءَ، وَمَا زَا نَ حفل . وَإه ح ن لَِح يَ حقع ح د بَطَلَ
فَ حر ضه .
مسَافهرٌ أَمَّه مهقيمٌ هفي الحوَقح ه ت ي تهمُّ، وَبَ حعدَه لاَ يَ ؤمُّه . وَلَحو أَمَّه بَطَلَ
اقحتهدَا ؤه ، وَهفي عَ ح ك ه سهه أَتَََّ الح مهقي م وَقَصَرَ الح مسَافه ر، قَائهلاً نَ ح دبًا: أَهتَُّوا
صَلاَتَ ك ح م فَهإه نِ مسَافهرٌ .
وَي حب ه طل الحوَطَ احلأَ ح صلهيَّ همثح ل ه ، لاَ السَّفَ ر، وَوَطَ اح ه لإقَامَهة همثح ل ه
وَالسَّفَ ر وَاحلأَ ح صلهيُّ، وَالسَّفَ ر وَ ه ضدُّه لاَ ي غَه يَْا ه ن الحفَائهتَة . وَسَفَ ر
الحمَحع ه صيَهة كَغَحه يْهه هفي الرُّخَ ه ص .
Давоми бор...

МУХТАСАРУЛ ВИҚОЯ МАТНИ 
китобидан
«орқага

Бухоро -
Бомдод: 05:45
Куёш: 06:32
Пешин: 13:10
Аср: 17:30
Шом: 19:10
Хуфтон: 20:45
Тўлиқ тақвим »
ТАСАВВУФ » Маърифий ислом »
Сайтдан излаш
Telegram