Чор Бакр зиёратгоҳи Бухоро шаҳридан 6 км ғарбда жойлашган бўлиб, бу ҳудуднинг қадимий номи Сумитандир. “Ғиёсул-луғат” китобида ёзилишича Сумитан сўзининг маъноси “жундан мато тўқувчилар яшадиган жой” деган маънони англатади.
Buxoro viloyati Shofirkon tumani Denov MFYda muhtasham binolardan biri ’’ Ahad Hoji Qilich o’g’li jome’ masjidi Rabot qishlog’ida qad rostlagan.
Хожа Ниёз Хоразмий - Ҳазрат Бобойи Лақлақагий тахминан XI асрнинг 70-йилларида туғилиб, XII асрнинг биринчи ярмида яшаб ирфоний фаолият кўрсатиб, ижод этган. Хожа Ниёз Хоразмий Абдухолиқ Ғиждувоний асос солган хожагон тариқати занжирининг бошланишида турувчи улуғ тасаввуф пири саналади
Шаҳардан ташқарида ҳам воҳа бўйлаб, халқ томонидан эъзозланган муқаддас зиёратгоҳга айлантирилган манзиллар анчагина. (Уларнинг аксарияти қадимий тепаликлардан жой олган). Улардан бири Бухоро вилояти Ромитан ва Пешку туманлари чегарасида жойлашган Хўжа Саид Пўлот манзилгоҳидир.
Масжид 1991-йилга келиб бузилиб, Донёров Ҳабиб бошчилигида ва маҳаллий аҳоли кўмагида ҳашар йўли билан қайтадан қурилади ва ҳозиргача ушбу масжид фаолият кўрсатиб келмоқда.
Бугун биз мустақиллик сабаб, тарихнинг ўқилмаган саҳифаларини варақлашга тушганимизнинг ўзи катта бахт. Ёзда Аҳмад Вали масжидининг тарихи қўйидагича.
Хўжа Пешку” зиёратгоҳи Пешку тумани Хўжа Пешку қишлоғида жойлашган. Масжид тахминан ХV асрларда Шайбонийхонлар томонидан қурилган.
Бугунги кунда “Чор китоб” нинг муаллифларидан бири деб талқин этилаётган, улуғ аллома, буюк шоир, валиюллоҳ Хожа Шарофиддин XIII асрнинг охири XIV аср бошларида шу қишлоқда яшаган.
