ОНАГА БЎЛГАН ЭҲТИРОМ
04 декабр 2023 й.
66 марта ўқилди.
ОНАГА БЎЛГАН ЭҲТИРОМ
Ҳадис илмининг султони Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳнинг Aл-Aдаб ал-Муфрад асарларидаги ота-она ҳақини адо қилиш бобида келган учинчи ҳадис.
عَنْ أَبِي مُرَّةَ مَوْلَى عُقَيْلِ ؛ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ كَانَ يَسْتَخْلِفُهُ مَرْوَانُ، وَكَانَ يَكُونُ بِذِي الْحُلَيْفَةَ، فَكَانَتْ أُمُّهُ فِي بَيْتٍ وَهُوَ فِي آخَرَ، قَالَ: فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ وَقَفَ عَلَى بَابَهَا ، فَقَالَ : السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا أُمَّتَاةَ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ. فَتَقُولُ: وَعَلَيْكَ يَا بُنَيَّ وَرَحْمَةُ الله وَبَرَكَاتُهُ. فَيَقُولُ : رَحمَك الله كَمَا رَبَّيْتِنِي صَغِيرًا، فَتَقُولُ: رَحَمَكَ اللهُ كَمَا بَرَرْتَنِي كَبِيرًا. ثُمَّ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَدْخُلُ صَنَعَ مِثْلَهُ.
Ақилнинг мавлоси Абу Муррадан ривоят қилинади. “Абу Хурайрани Марвон ўз ўрнига қўйиб кетар эди. Унинг уйи Зулхулайфада эди. Онаси бир уйда, у бир уйда яшар эди. У уйидан чиқмоқчи бўлса, онасининг эшиги олдига бориб: “Ассалому алайкум, онажон! Ва раҳматуллоҳи ва барокатуху!” дер эди. Онаси ҳам: “Ва алайка, ўғилгинам! Ва раҳматуллоҳи ва барокатуху!” дер эди. “Кичиклигимда тарбиялаганингиз учун сизга Аллоҳнинг раҳмати бўлсин!” дер эди. “Катталигимда яхшилик қилганинг учун сенга хам Аллоҳнинг раҳмати бўлсин!” дер эди онаси. Кейин уйга кирмоқчи бўлса ҳам шундай қилар эди”.
Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг бу гўзал ишлари ҳар бир фарзанд учун катта бир тарбия, катта бир ибрат ҳисобланади. Уйдан чиқоятганда ота-онага салом бериш, уларни холидан хабар олиш, уларнинг ҳаққига дуо қилиш, яхши тилаклар қилиш бу ҳамма ота-онани хурсан қилади. Ишдан, меҳнатдан уйга қайтганда ота-онанинг холидан хабар олиш, уларга салом бериш, кўнгилларини кўтариш, яхши тилаклар айтиш ва яхши сўзларни айтиш бу ҳамма ота-онанинг хурсандчилигини зиёда этади. Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ана шундай инсон эдилар. Уйдан чиқаётганда ҳам оналарига салом бериб, ҳол сўраб чиқар эдилар, яна уйга кирганларида ҳам ҳол сўраб, салом бериб уйга кирар эканлар.
Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг оналари Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламнинг дуоларининг шарофати билан исломни қабул қилдилар. Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда, Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳу шундай дейдилар: “Ҳар доим онамни исломга тарғиб этар эдим. У киши эса бош тортар эдилар. Бир куни исломга тарғиб этганимда Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламнинг ҳақларига жуда хунук гапларни гапирдилар. Йиғлаб Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бордим. Дедимги “Эй Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам онамни ҳар доим исломга чақирсам у киши бош тортар эдилар. Бугун исломга тарғиб этганимда сиз ҳақингизга жуда хунук сўзларни гапирдилар. Эй Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам дуо қилинг онам исломни қабул қилсинлар. Шунда Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Аллоҳим Aбу Ҳурайрани онасини ҳидоят қилгин”, деб дуо қилдилар. Бу дуони эшитаган Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳу хурсандчиликларидан уйга қайтдилар. Уйга борганларида эшик ёпиқ эди. Ичкаридан “Жойингда тургин” деган овоз келди. Жойларида турдилар. Ичкаридан ювинаётган яъни ғусл қилинаётган сувнинг овози эшитилар эди. Оналари ғусл қилиб, кийимларини кийиб эшикни очдиларда “Эй ўғлим мен исломни қабул қилдим. Ла ила иллаллоҳу Муҳаммадур расулуллоҳ”, деди. Исломни қабул қилган онанинг шундай гўзал ҳолатларда кўрган Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳу яна хурсандчилигидан йиғлаб, Расуллуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бориб, “Эй Расуллуллоҳ онам исломни қабул қилдилар, дуоингизни Аллоҳ ижобат этди”, дедилар.
Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳу оналарига шундай меҳрибон, у кишини исломни қабул қилишликни хоҳлаб жуда кўп ҳаракат қилган буюк саҳобалардан бирлари ҳисобланадилар. Шундай экан ҳар биримиз ота-онамизга хизмат қилмоғимизни, ота-оналаримизни дуоларини олмоқлигимизни, ота-онамизга кучимиз бўлган вақтда хизматларида бўлмоғимиз лозим. Бугун барча ёшларни, барча фарзандларни Aбу Ҳурайра розияллоҳу анҳуни гўзал бир ибратлари бўлган уйдан чиқаётганда ота-онани кўриб уларга салом бериб, холларини сўраб чиқмоқлиги сўнг уйга қайтганда ҳам яна ота-онани кўриб салом бериб, сўнг ўзининг уйига кирмоқликни ўзимизга вазифа қилиб олиш зарурдир.
Жобир домла Элов
Бухоро вилояти бош имом-хатиби,
Мир Араб олий мадрасаси ректори
«орқага
